Medialaşan böhran böhranın xüsusi bir növüdür, onun fərqli xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, medianın cəmləşmiş xəbərləri böhran hadisələrinin inkişafında əsas dönüş nöqtəsinə çevrilir və bu, həm də böhranda əsas münasibətlər strukturunun dağılmasının əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Vasitələşdirilmiş böhranda media hesabatları təkcə böhranın mövcudluğunu əks etdirmir, həm də özünəməxsus kommunikasiya mexanizmi vasitəsilə böhranın təbiətinə, miqyasına, təsirinə, ictimai qavrayışına və reaksiyasına dərin təsir göstərir. Aşağıda vasitəli böhran anlayışının və onun böhranın idarə edilməsində əhəmiyyətinin dərin təhlili verilmişdir.
Media böhranı anlayışı
Mediatlaşdırılmış böhran anlayışı müasir cəmiyyətdə media ilə böhran hadisələri arasındakı əlaqənin müşahidəsi və öyrənilməsindən irəli gəlir. Müasir cəmiyyətdə media təkcə ənənəvi televiziya, radio və qəzetlər deyil, həm də sosial media, bloqlar və onlayn xəbər saytları kimi yeni yaranmaqda olan internet mediası da daxil olmaqla, informasiyanın yayılması üçün əsas kanala çevrilmişdir. Bu media platformaları nəinki məlumatı cəld yaymaq, həm də interaktiv funksiyalar vasitəsilə ictimai reaksiyanı gücləndirmək, böhran hadisələrinin qısa müddət ərzində geniş diqqəti cəlb etmək imkanı yaradır.
Kütləvi informasiya vasitələrinin işıqlandırılmasının rolu
Media böhranında medianın cəmlənmiş reportajı əsas rol oynayır. Media hər hansı bir hadisəyə diqqət yetirdikdə, bu, təkcə hadisənin ifşasını artırmır, həm də hadisənin xarakterini və ictimai qavrayışı dəyişə bilər. Media işıqlandırması seçmə reportajlar vermək, müəyyən detalları vurğulamaq və ya digər məlumatlara məhəl qoymamaqla ictimai anlayışa və hadisələrə münasibətə təsir göstərə bilər. Məsələn, bir şirkətin qanunsuz davranışının mediada ifşa edilməsi tez bir zamanda ictimai qəzəb və inamsızlıq yarada bilər və bu, şirkətin nüfuzunun kəskin şəkildə aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.
Əsas əlaqələr strukturlarının dağılması
Vasitələşdirilmiş böhranda əsas əlaqələr strukturunun dağılması adətən böhran hadisələrində iştirak edən əsas tərəflər, məsələn şirkətlər və istehlakçılar, hökumətlər və insanlar, fərdlər və icmalar arasında etimad əlaqələrinin pozulmasına aiddir. Media xəbərləri, xüsusən də neqativ xəbərlər böhranın təsirini tez bir zamanda gücləndirə və etibarın itirilməsini sürətləndirə bilər. İctimaiyyət şirkətlərin və ya təşkilatların qeyri-münasib davranışlarını media vasitəsilə öyrəndikdə, bu qurumlar haqqında fikirlərini tez dəyişə bilər və bu, şirkətin bazar payına, hökumətin etibarına və ya fərdin sosial statusuna təsir edə biləcək etimadın pozulmasına gətirib çıxara bilər.
Böhranların idarə edilməsində cavab strategiyaları
Vasitələşdirilmiş böhranlar şəraitində böhranın idarə edilməsi strategiyaları medianın rolunu və təsirini nəzərə almalıdır. Budur bəzi əsas mübarizə strategiyaları:
- Şəffaf ünsiyyət: Böhranın ilkin mərhələlərində şirkətlər və ya təşkilatlar çevik tədbirlər görməli, rəsmi kanallar vasitəsilə məlumat yaymalı, media və ictimaiyyətlə şəffaf əlaqə saxlamalı, doğru və dəqiq məlumat verməli, şayiələrin yayılmasından çəkinməlidir.
- Aktiv monitorinq: Tez reaksiya vermək və strategiyaları tənzimləmək üçün media hesabatlarını və ictimai reaksiyaları vaxtında izləmək üçün media monitorinq sistemini yaradın.
- media əlaqələrinin idarə edilməsi: Kütləvi informasiya vasitələri ilə yaxşı əlaqələr qurmaq, medianın tələb etdiyi məlumatı vermək, eyni zamanda öz mövqe və fikirlərini bildirmək, ədalətli məlumat verməyə çalışmaq.
- ictimai emosiyaların idarə edilməsi: Sosial media və digər kanallar vasitəsilə ictimaiyyətin səsini fəal şəkildə dinləyin, ictimai narahatlıqları anlayın və onlara cavab verin və ictimai narazılığı azaldın.
- Uzunmüddətli etibarın bərpası: Böhrandan sonra zədələnmiş münasibətləri bərpa etmək üçün səyləri davam etdirin, şirkət və ya təşkilatın öhdəliyini əməli hərəkətlərlə sübut edin və tədricən etibarı bərpa edin.
Mediatlaşdırılmış böhranlar informasiya əsrində media ilə böhran hadisələri arasındakı mürəkkəb əlaqəni vurğulayır. Müəssisələr və təşkilatlar bu fenomeni dərindən dərk etməli və mediada cəmlənmiş işıqlandırmanın yaratdığı çətinliklərin öhdəsindən gəlmək, əsas əlaqələr strukturlarını qorumaq və təmir etmək, ictimai şüurda öz imicini və statusunu saxlamaq üçün effektiv böhran idarəetmə strategiyaları qəbul etməlidir.